Jezus van Nazaret

Paul Verhoeven, wie kent hem niet. De filmer van Nederlandse bodem en vooral groot geworden aan de andere kant van de grote rivier. In de USA dus. Een man die producten aflevert die nogal eens tot jeuk leiden. En dan bedoel ik niet de gebruikelijke spots maar vooral tussen de oren. Een bijzondere man, een kunstenaar. Dagdronken en een tikkie wereldvreemd. Althans zo komt hij – in de keren dat ik hem op het platte scherm heb mogen aanschouwen – bij mij over.

Vooral Floris, Turksfruit en Spetters hebben op mij indruk gemaakt. Waarschijnlijk vooral vanwege het moment dat ze mijn leven inrolden. Hoe dan ook, Paul schijnt er een neus voor te hebben om voor de trend uit te excelleren. En dat doen kunstenaars in my honest opinion. Als een prisma filteren ze de tijdgeest en zetten die om tot iets tastbaars.

Paul is zowel een alfa als een bèta denker. Emotioneel creatief maar ook erg rationeel. Jeetje wat zal het stormen in zijn bovenkamer. In ieder geval is hij breed georiënteerd. Zo heeft hij al zijn leven lang een diepgaande interesse in de historische figuur Jezus. Niet zo vreemd voor een atheïst, die schijnen wonderlijk genoeg wel vaker goed op de hoogte te zijn van allerlei religieuze zaken.

Samen met Rob Scheers heeft Paul zijn studie niet in een film maar voor de verandering eens in een boek samengevat: Jezus van Nazareth. Ik zeg studie want het is best een wetenschappelijk werkje geworden. Vol met bronvermeldingen en voetnoten. Indrukwekkend en verfrissend, het zal tegen de haren instrijken van veel mensen die belast zijn met 2000 jaar eenzijdige berichtgeving.

Eindelijk leren we de historische figuur Jezus kennen als mens van vlees en bloed. Met gezonden driften en emoties. Ontdaan van zijn ondoordringbare stralenkrans die honderden generaties na hem om hem heen hebben weten te vlechten. Naast een vlotte tong blijkt hij ook een begenadigd copy-cat te zijn geweest. Hij weet het kunstje van Johannes de Doper snel eigen te maken en te exploiteren.

Het waren spannende tijden, en er liepen wel meer revolutionaire knakkers op sandalen in het rond. Hier een beetje dopen, daar een beetje schuimbekkend de exorcist uithangen, terloops wat opruiende speeches op een zandduin. Ja, hij had het er maar druk mee. In onze huidige tijd was hij waarschijnlijk een succesvolle tv bekendheid geworden. Toen zijn aanhang erg rap groeide vluchtte hij de woestijn in. Onvoorbereid zulks woestenij bezoeken is natuurlijk wel een beetje de goden verzoeken, het horen van stemmen kon dan ook niet uitblijven. Lepeltje-lepeltje liggen met zijn broeders hielp daar ook niet meer tegen.

We kennen allemaal het bijbelverhaal wel, ook al klopt er chronologisch en tekstueel vaak nog maar weinig van. De man – zover hij er de intentie toe had – is een hervormer van de ethiek gebleken. Keer de andere wang toe zouden we wel wat vaker mogen praktiseren. De story is best boeiend en het boek van Paul & Rob is wat mij betreft een verfilming waard. Beter dan al die andere geschreven larriekoek die je in menig nachtkastje vindt. Misschien kunnen we eindelijk eens die hele opstandings-leugen*, waar het hele christelijke huis op is gefundeerd, omver halen en herbouwen tot iets moois.


*Natuurlijk is Jezus wreed aan het kruis geëindigd, maar die opstanding is een psychologische truc. Je ziet het vaak gebeuren bij voorspellingen die niet uitkomen. Vrolijk schuiven de fanatieke volgers de doomdata voor zich uit of geven er een twist aan. Het is ook niet niks als je met een diepe overtuiging naar een datum of gebeurtenis hebt toe geleefd, en er gebeurd niet het verwachtte. De flexibiliteit van de menselijke geest is zo krachtig dat die daar wel raad mee weet door er creatief een nieuwe invulling aan te geven. Het was geen leugen nee… het zit gewoon anders. En als je dat maar collectief verkondigd, dan is het waar.