Berlijn 2011

Als een symbool van de innerlijke strijd lag de gehavende stad in het europese landschap.

Toen ik in 1990, de door verlaten uitkijktorens geflankeerde transitweg (een snelweg zonder op- en afritten) Berlijn bereikte, lag de emotie op straat. Het verleden was letterlijk tastbaar aanwezig. Stapels muur losjes terzijde geworpen, alles leek openbaar bezit en toegankelijk. De ene stadshelft decadent, de andere grauw, met een vreemde horizon daartussen. Een jaar na de val van de muur was dan ook maar kort en het verleden vele malen langer.

Anno 2011 bleek de Gedächtniskirche in de steigers te zijn gezet, en als een Christo verhuld in prints. Het bleek nu een nietszeggend kantoorpand. Vast noodzakelijk onderhoud en niet om het overblijfsel van een woeste tijd te verfraaien.

De huidige dynamiek is er één van nog meer glazen kathedralen bouwen, de hellenistische cultuur wordt gerestaureerd, en Starbucks heeft Alexanderplatz in zijn bezit genomen. Het socialisme lijkt grondig te worden weggepoetst, zo kon ik althans het foeilelijke DDR gebouw 'Palast der Republik' niet meer terugvinden.

Sightseeing bussen rijden op en aan, een Trabant-safari schiet bij het overblijfsel van Checkpoint Charlie de hoek om, waar nu studenten in een clownesk uniform 1000x op de foto gaan. Hier en daar staan gesitueerde restje afgebikte muur, ondersteund door infoborden.

De herverdeling van de rijkdom en wellicht de crisis hebben er voor gezorgd dat volwassen mannen met hun moderne riksja's tussen de Mercedessen en Ferrari's door taxiën. Anderen zie je de hele dag vuilnisbakken op statieflesjes af grazen. Bedelende zigeuners met dito kind in de armen, en een verdwaalde Bulgaar met koude oorlog-prullaria maken het huidige straatbeeld compleet.

De grens is verlegd en blijkt nu vooral te bestaan uit overmaatse Amsterdammertjes en permanente bewaking. Hij loopt langs Joodse zaken en ambassades. Rondom het hart van de Duitse democratie, de Reichstag. Waar je tegenwoordig enkel nog maar op afspraak – dus gescreend – welkom bent.

Mooi was het geweest als men het niemandsland, daar waar de muur heeft gestaan, open had gelaten. Volkstuinen, een park en pleinen. Als een groen litteken met een sociaal karakter. Een luwte in de hectiek van het leven die de wereld een boodschap meegeeft. 'Men' lijkt vooral de culturele melting pot van weleer te willen herstellen, maar krijgt er m.i. een attractiestad voor terug.